PMEGGramatiko / Rolmontriloj / Rolvortetoj / Da /

12.3.3.1. Da — bazaj reguloj

La rolvorteto da ligas kvantan aux mezuran esprimon al O-vorta frazparto, kiu montras ion "substancecan" (ion nelimigitan kaj nedifinitan). La kvantesprimo montras, kiom trovigxas de la substanceca afero:

kvanto"substanco"
unu kilogramodapano
litrodalakto
skatolodarizo
amasondakomencantoj
du milionojdarubloj
iomdavalizoj
tiomdafelicxo
multedaproblemoj

Da-esprimo neniam estas komplemento de cxefverbo, sed cxiam rekta priskribo de cxefvorto. Oni ne povas uzi memstarajn da-esprimojn, ekz.: *Sur la tablo trovigxas da butero.* *Sxi acxetis da faruno.* Oni devas diri ekz.: Sur la tablo trovigxas iom da butero. Sxi acxetis iom da faruno. (Plej ofte oni tamen diru simple: Sur la tablo trovigxas butero. Sxi acxetis farunon.)

Nombrovortoj kaj da-esprimoj «

Nombraj vortetoj aperas normale sen da kiel rekta priskribo de cxefvorto:

  • Tie logxas du Esperantistoj.

  • Mi havas cent pomojn.

  • Tiu cxi vilagxo havas du mil logxantojn.

Nombrovortoj kun O-finajxo kiel miliono, miliardo, deko kaj cento tamen bezonas da. Ili aperas kiel cxefvorto kun da-esprimo kiel priskribo:

  • Mi havas centon da pomoj.[FE.14]

  • Tiu cxi urbo havas milionon da logxantoj.[FE.14]

  • Mi acxetis dekduon da kuleroj.[FE.14]

Ne uzu N-finajxon post da «

Post da oni ne povas uzi N-finajxon, cxar da-esprimo neniam estas mem objekto. La kvanta esprimo antaux da tamen povas esti objekto: Li portas multon da valizoj.

Sed la kvanta esprimo ofte estas kvanta E-vorto aux kvanta vorteto, kiu ne povas ricevi N-finajxon, ecx kiam gxi rolas kiel objekto:

  • La ricxulo havas multe da mono.[FE.37] = La ricxulo havas multon da mono. (Nepre ne: *La ricxulo havas multe da monon.*)

  • Kiom da pano vi volas? = Kiel grandan kvanton da pano vi volas? (Nepre ne: *Kiom da panon vi volas?*)


Dosierdato: 6 Novembro 2005 (07:11:57 GMT)